Stap 5: selecteer en realiseer je maatregelen

Kies je maatregelen

Onze toolkit ‘Samen voor zuivere lucht’ bevat een overzicht van meer dan 80 luchtkwaliteitsmaatregelen. Die kunnen je helpen om een zinvolle mix aan maatregelen te kiezen, aangepast aan de specifieke situatie van je organisatie.

Je kan op verschillende manieren je eigen maatregelenmix samenstellen:

• Via het maatregelenoverzicht zoek je rechtstreeks in de maatregelen.
• Via onze luchtkwaliteitsscan krijg je een beeld van de belangrijkste uitdagingen voor jouw organisatie, en de daaraan gelinkte maatregelen.
• Via het overzicht hieronder ga je systematisch aan de slag, en kan je de maatregelen stap voor stap doorlopen, van eenvoudige maatregelen die je zelf kan nemen naar meer complexe acties waarvoor samenwerking met anderen noodzakelijk is:
  1. Pak de binnenlucht aan,
  2. Beperk je eigen luchtverontreiniging,
  3. Pak de blootstelling aan verontreinigde lucht aan,
  4. Betrek de buurt,
  5. Ga in dialoog met je lokale bestuur.

1. Pak de binnenlucht aan

Als het over luchtkwaliteit gaat, denken we meestal aan de verontreiniging van de buitenlucht door verkeer, industrie of houtstook. Maar ook binnen zijn er belangrijke bronnen van luchtverontreiniging. Omdat mensen het grootste deel van hun tijd binnen doorbrengen en omdat je als organisatie meer impact op de binnenlucht dan op de buitenlucht hebt, is het belangrijk om in te zetten op een goede binnenluchtkwaliteit. Hieronder vind je een aantal maatregelen die de binnenluchtkwaliteit verbeteren.

Ventileer en lucht op een juiste manier, Koop gezonde producten, Bouw en renoveer met gezonde materialen, Stook geen hout, Vernieuw je verwarmingssysteem, Onderhoud en ventileer je verwarmingsketel, Verplaats uitlaten en schoorstenen, Verwarm op een juiste manier, Isoleer je gebouw, Zuiver de lucht met een luchtzuiveringsinstallatie, Onderhoud je ventilatie- of luchtzuiveringssysteem, Beperk het aantal personen per ruimte, Poets op een gezonde manier, Vermijd verontreinigde lucht tijdens het koken, Beheer gevaarlijke stoffen op een juiste manier, Verbeter je kennis over verontreinigende stoffen binnen, Ontwikkel een beleid rond binnenluchtkwaliteit, Zet planten in je gebouw, Meet de binnenluchtkwaliteit

2. Beperk je eigen luchtverontreiniging

De beste manier om de luchtkwaliteit te verbeteren is natuurlijk om zoveel mogelijk de eigen verontreiniging te beperken. Dat loont zeker wanneer je eigen organisatie of bedrijf veel verontreinigde stoffen uitstoot, wanneer veel mensen zich met de auto of scooter van of naar je organisatie verplaatsen, of wanneer je hout stookt.

Stook geen hout, Vernieuw je verwarmingssysteem, Onderhoud en ventileer je verwarmingsketel, Verplaats uitlaten en schoorstenen, Verwarm op een juiste manier, Isoleer je gebouw, Vergroen je wagenpark, Stimuleer milieuvriendelijk rijgedrag, Maak mensen bewust over de uitstoot van scooters, Maak afspraken met leveranciers, Zet een beleid op rond persoonlijke leveringen, Pak de uitstoot van dieselgeneratoren aan, Steek geen vuurwerk af, Koop lokale producten, Beperk je vleesconsumptie, Gebruik duurzame vervoermiddelen bij eigen verplaatsingen, Beloon fietsende en wandelende medewerkers en leden,
Zorg voor voldoende fietsenstalling, Bied deelfietsen of deelsteps aan, Organiseer fiets- of wandelpools, Organiseer fietslessen, Zorg voor fietsherstelmogelijkheden, Zorg voor een aangename wachtplek voor bezoekers, Richt je op lokale doelgroepen, Zet een carpoolsysteem op, Communiceer en informeer over een gezonde mobiliteit

3. Pak de blootstelling aan verontreinigde lucht aan

Luchtverontreiniging pak je best bij de bron aan. Maar in de praktijk heb je vaak weinig impact op die bronnen, bv. wanneer je organisatie vlakbij een snelweg, drukke invalsweg of industriegebied ligt. Dan is het meestal gemakkelijker om maatregelen te nemen om de blootstelling aan de verontreinigde lucht te verminderen. Zo beperk je de negatieve invloed op de gezondheid van je medewerkers of leden op korte termijn.

Ventileer en lucht op een juiste manier, Onderhoud en ventileer je verwarmingsketel, Zuiver de lucht met een luchtzuiveringsinstallatie, Beperk het aantal personen per ruimte, Verplaats veelgebruikte ruimtes naar de autoluwe zijde, Scherm buitenruimten en ingangen af van verkeer, Vergroen je gevels, buitenruimten en daken, Verplaats je buitenruimte of deel ze anders in, Kies aangepaste locaties voor buitenactiviteiten, Voorzie je ingang aan de autoluwe zijde, Beperk de wachttijd van bezoekers voor de ingang, Fiets of wandel via gezonde routes naar je organisatie

4. Betrek je buurt

Vraag ook je buurt om een steentje bij te dragen aan de verbetering van de lokale luchtkwaliteit (zie stap 4). Als de luchtverontreiniging in je omgeving vooral wordt veroorzaakt door lokale bronnen — plaatselijk verkeer, houtkachels of open haarden — kan bewustmaking heel veel effect hebben.

Vergroen de omgeving, Vraag een schoolstraat aan, Vraag een speelstraat of andere tijdelijke afsluiting aan voor je straat, Maak mensen bewust van de impact van houtstook, Pak stationair draaien aan, Maak mensen bewust over de uitstoot van scooters, Vraag om leveringen in de buurt anders te organiseren, Maak afspraken om werfverkeer anders te organiseren, Vraag om emissies van bouwwerven te verminderen, Communiceer en informeer over een gezonde mobiliteit, Screen je omgeving op verkeersveiligheid, Meet de buitenluchtkwaliteit, Communiceer en informeer over luchtkwaliteit, Organiseer verkeerstellingen

5. Ga in dialoog met je lokale bestuur

Heel wat maatregelen die de luchtkwaliteit kunnen verbeteren, kan enkel de overheid nemen. Ga daarom in dialoog met je (lokale) bestuur om die maatregelen op de agenda te zetten en samen naar oplossingen te zoeken.

Zet je in voor een netwerk van zachte verbindingswegen, Vergroen de omgeving, Verbeter de luchtcirculatie in de omgeving, Zet je in voor snellere oversteekmogelijkheden voor voetgangers en fietsers, Zorg voor verkeersbegeleiding op drukke kruispunten, Zet je in voor een aangepaste verkeerscirculatie in je omgeving, Zet je in voor een gezonde publieke ruimte, Vraag inspraak bij de herinrichting van je straat, Maak mensen bewust van de impact van houtstook, Zet je in voor gezonde parkeermaatregelen in je omgeving, Pak stationair draaien aan, Pak het stationair draaien van bussen aan, Vraag om leveringen in de buurt anders te organiseren, Vraag om zwaar verkeer in je omgeving te beperken, Vraag om afvalophaling anders te organiseren, Maak afspraken om werfverkeer anders te organiseren, Vraag om emissies van bouwwerven te verminderen, Zorg voor voldoende fietsenstalling, Vraag om je omgeving wandel- en fietsvriendelijk in te richten, Vraag een zone 30 of woonerf aan in je omgeving, Zet je in voor een striktere handhaving van de verkeersveiligheid

5.2 Maak een lange termijnplan

Wil je aan de slag gaan met een groot aantal maatregelen? Dan is het niet haalbaar om al die maatregelen gelijktijdig uit te voeren. Dan is een langetermijnplanning noodzakelijk: op verschillende momenten en met verschillende prioriteiten. Een langetermijnplan maak je samen met je team.

In je langetermijnplan groepeer je in clusters de verschillende maatregelen. Maatregelen in zo’n cluster versterken elkaar, vormen een logisch geheel, hebben eenzelfde partnerschap nodig… Maatregelen binnen een cluster plan je daarom best in op hetzelfde moment.

Enkele voorbeelden van mogelijke clusters zijn:

• Aan de slag rond gezonde materialen en producten in je organisatie,
• Bewustmaking, educatie en luchtkwaliteit meten,
• Infrastructurele maatregelen aan je gebouw (in te plannen bij verbouwingen),
• Aanpak van de buitenruimte van je organisatie,
• Gezonde routes naar je organisatie,
• Een verkeersveilige omgeving van je organisatie
• ….

In je langetermijnplan duid je binnen je team per maatregel of groep van maatregelen best ook een verantwoordelijke aan die de voortgang bewaakt.

5.3 Realiseer je maatregelen

Het kiezen en plannen van je maatregelen is slechts een eerste stap. De echte uitdaging zit hem uiteraard in de realisatie ervan. Onze maatregelenpagina’s helpen je hierbij door per maatregel concrete tips en inspiratie te geven.

Daarnaast kan het helpen om een plan van aanpak uit te werken per maatregel of cluster van nauw gelinkte maatregelen. In het plan van aanpak geef je een antwoord op deze vragen:

• Welke verschillende stappen moet je nemen om de maatregel te realiseren?
• Wanneer neem je die verschillende stappen?
• Wie heb je nodig om de maatregel uit te voeren?
• Wat heb je nodig om de maatregel te realiseren?

Sommige stappen zullen bij verschillende maatregelen terugkomen:

• Kennis en inspiratie verzamelen: ga op zoek naar nuttige informatie en inspirerende voorbeelden, en neem een kijkje op onze maatregelenpagina’s. Zo hoef je geen dubbel werk te doen.
• Financiering zoeken: heel wat maatregelen kan je realiseren met beperkte middelen. Voor sommige maatregelen zal je echter op zoek moeten gaan naar financiering. (Lees meer over financiering voor luchtkwaliteitsmaatregelen)
• Meten: door op verschillende tijdstippen (bv. voor en na) een meting te doen, kan je de impact van de maatregel beter inschatten. Metingen kunnen ook nuttig zijn bij het uitwerken van een maatregel, bijvoorbeeld om te onderzoeken hoe je je gebouw best ventileert.
• Communiceren: hoe en wanneer communiceer je over de maatregel naar de verschillende stakeholders?